Elk jaar heeft het karakteristieke Hollands "buurtje" de Zaanse Schans op de Zaandijk een echt oud nostalgische jaarmarkt met oude ambachtenmarkt, demonstraties, tal van oud nostalgische attracties, draaiorgelmuziek, rondvaarten op de Zaan, draaiende molens, rondvluchten, een echte Hollandse uitstraling.

De Zaanstreek kende een grote bloei in de 17de eeuw, de molens waren de motor van de beginnende Hollandse industriële revolutie, er stonden wel duizend molens in die periode in deze oud Hollandse polder. Enkelen zijn nog in top conditie en staan hun al eeuwig doende molenwerk te verrichten. Een mostaard -, een houtzaag -, een olie -, en een verfmolen- met, na het volgen van de dijk en het betreden van de polder, de typische kleurige "Zaanse Schans" huisjes.

Er wordt verteld dat Czaar Peter en leden van zijn gevolg, met veel genoegen en plezier, tijdens zijn verblijf in Zaandam (1697), een liefhebber was van het bezoek aan dit mooie Hollands landschap en natuurlijk speciaal aan de unieke ambachtsmarkten die in het oude Holland gehouden werden.

De Czaar was geinteresseerd in de bouw van de houten schepen, waar kon men beter het Hollandse ambacht bestuderen van de houtsnijders, touwenbinders, mandenvechters, zeilen makers, klompen makers en de vele andere meesters in het bewerken van hout dan in de Zaanstreek. De Czaar nam een grote groep ambachtslieden mee terug naar Rusland.

In het Czaar Peter huisje op het adres Krimp 23 te Zaandam heeft de Czaar Peter I gelogeerd, nu is dit een leuk museum, oftewel een gebouw in een gebouw d.w.z. een houten huisje dat ombouwd is door een stenen overkapping. Het houten huisje is gebouwd in 1632 en daarmee in Nederland één van de oudste houten huisjes. Het heeft zijn behoud te danken aan het feit dat Czaar Peter I het van 18 tot 25 augustus bewoond heeft. Dit was tijdens zijn verblijf in Nederland in 1697, vandaar de naam: Czaar Peter huisje. Dit huisje is bewaard gebleven doordat Koning Willem I het rond 1818 aankocht voor zijn dochter, Anna Paulowna van Rusland!

Hoge koninklijke bezoekers zoals koning Willem I, Willem II, Napoleon, Alexander I en Alexander II hebben dit "monument" bezocht. De stenen overkapping is gebouwd in opdracht van Czaar Nicolaas II, de laatste Czaar van Rusland.

Napoleon was een vervent liefhebber van deze Hollandse streek, noemde de Zaanstreek zelfs het mooiste gebied dat hij ooit had gezien!

Deze dagen zijn dan ook altijd druk bezocht en veel spulletjes die jarenlang op zolder het daglicht niet hebben gezien, zullen nu een prominent plekje krijgen, en speciaal voor die ene lege plaats in uw huis, worden aangeschaft of verkassen zelfs mee met de toerist naar Japan of Amerika!

Ook word er tijdens de Zaanse Schans jaarmarkt kunstzinnig geschilderd. De tinnegieter vertoond in de theekoepel weer andere kunsten, kaas in alle kleuren en smaken is er volop te koop, kunt U ook terecht in het museum van het Nederlandse uurwerk ( 1750 ) alwaar men de beroemde Zaanse klokken kan bewonderen, bij de kraam van de mosterdmolen is er mosterd te koop en de bakkerskraam levert originele oud Hollandse Duivekaters!

Natuurlijk zijn deze dagen zeer educatief voor uw bezoek, men krijgt hier enige uitleg over het machinaal bewerken van de Hollandse klomp in klompenmakerij " De Vrede" Anno 1860.

Mis tijdens de jaarmarkt vooral niet het bezoek aan de Zaanse Schans molens; mostaardmolen De Huisman (1786), houtzaagmolen; De gekroonde Poelenburg (1869); verfmolen, De Kat (1782) en Olie molen De Zoeker (1610). Zij staan tijdens deze dag in volle glorie te pronken!

De rust die deze nostalgische Molens en oud Hollandse Zaanse huisjes tijdens de jaarmarkt uitstralen kent letterlijk en figuurlijk geen grenzen, met hun typisch groengeschilderde houten funderingen en prachtige tuintjes, die de Zaankanter graag van pracht en praal voorzien, opgemaakt uit de tijd van Lodewijk XIV: tuintjes met slootjes, heuveltjes, kunstig geknipte hegjes met in het midden marmeren beeldjes, gewoon prachtig!

Tegen de achtergrond van de huisjes van de Zaanse Schans rijgen de marktkramen zich fleurig en kleurig zij aan zij, een lichte bries vanuit het Hollandse landschap, houdt de kraamzeilen en vlaggen voortdurend in een golvende beweging. De heerlijke lucht van de diverse Hollandse producten vult de nostalgische sfeervolle straten en geeft een speciaal Hollands gevoel. Pal achter de nostalgische huisjes golft het ook, daar stroomt de oude Zaan, al eeuwenlang de vervoersschakel tussen de vele Zaanse boerenbedrijven en de rest van de wereld...

De jaarmarkt van de Zaanse Schans, is cultureel erfgoed. Dit geeft een uitstekende indruk hoe de Zaanstreek er in de 17e- en 18e eeuw uitzag. De toegang is gratis!